Ông Trần Hải Sơn làm việc cho Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn với vị trí quản lý quầy hàng. Địa điểm làm việc của ông Sơn là tại Trung tâm MM Mega Market Bình Phú (Trung tâm MM Bình Phú; quận 6, TP HCM). Trong thời gian làm việc, ông Sơn còn kiêm nhiệm chức Phó Chủ tịch Công đoàn (CĐ) Trung tâm, trực thuộc CĐ Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam.

Tòa án quận cũng chưa thấu đáo

Tháng 11-2016, lấy lý do ông Sơn không áp dụng đúng quy trình giảm giá mặt hàng, gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp hơn 17 triệu đồng, Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam quyết định kỷ luật sa thải. Theo ông Sơn, lý do kỷ luật sa thải là không thỏa đáng bởi mặt hàng đã sắp hết hạn sử dụng, nếu không bán được ngay thì phải tiêu hủy nên việc ông đề nghị bán giảm giá trên hệ thống là giúp doanh nghiệp giảm thất thoát. Hơn nữa, xét toàn bộ quy trình giảm giá, ông Sơn chỉ phụ trách một công đoạn (ký xác nhận số lượng chứ không quyết định giá bán), do vậy công ty không thể quy hết trách nhiệm cho ông.

Thời điểm đó, do ông Sơn là cán bộ CĐ không chuyên trách nên Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam muốn sa thải phải thỏa thuận với ban chấp hành (BCH) CĐ cơ sở. Ông Sơn cũng được BCH CĐ Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam ra quyết định công nhận là Phó Chủ tịch CĐ cơ sở Trung tâm MM Bình Phú (nhiệm kỳ 2016-2021). Căn cứ vào quy định trên, trong những lần họp xử lý kỷ luật ông Sơn, đại diện CĐ Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam không đồng ý với hình thức sa thải, thay vào đó chỉ đề nghị kỷ luật khiển trách bằng văn bản, đồng thời đề nghị tính toán lại thiệt hại. Tuy nhiên, bỏ qua khuyến cáo này, Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam vẫn quyết định kỷ luật sa thải đối với ông Sơn.

Ông Dương Văn Thuận, cán bộ Trung tâm Tư vấn Pháp luật LĐLĐ TP HCM, tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người lao động tại tòa

Không đồng tình, ông Sơn khởi kiện ra TAND quận 2, TP HCM. Trong đơn khởi kiện, ông Sơn yêu cầu công ty hủy quyết định kỷ luật, nhận trở lại làm việc và bồi thường tiền lương những tháng không được làm việc. 

Tại phiên xét xử sơ thẩm, TAND quận 2 nhận định việc công ty thi hành kỷ luật đối với ông Sơn là đúng với tinh thần nội quy lao động đã ban hành (gây thiệt hại trên 10 triệu đồng). Ngoài ra, căn cứ vào điều 13 Điều lệ CĐ Việt Nam (quy định BCH CĐ cấp dưới phải được BCH CĐ cấp trên trực tiếp công nhận), tòa cũng bác yêu cầu khởi kiện của ông Sơn với lý do ông không có tên trong danh sách cán bộ CĐ không chuyên trách của Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam. "Tòa viện dẫn Điều lệ CĐ nhưng đã hiểu sai vấn đề, từ đó cho rằng tôi không phải là cán bộ CĐ. Ở đây, tòa đã không phân biệt giữa CĐ cơ sở thành viên Trung tâm MM Bình Phú, nơi tôi làm ủy viên BCH và CĐ Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam, nơi ra quyết định công nhận tôi, là CĐ cấp trên trực tiếp của CĐ thành viên Trung tâm MM Bình Phú" - ông Sơn cho biết.

Công ty làm trái luật định

Tiếp nhận vụ việc, ông Dương Văn Thuận, chuyên viên Trung tâm Tư vấn Pháp luật LĐLĐ TP HCM, cho rằng cốt lõi của vấn đề là việc xác định tư cách cán bộ CĐ của ông Sơn đã bị công ty hiểu sai và tòa án cấp sơ thẩm cũng bỏ qua chi tiết này. Theo ông Thuận, việc công ty cho rằng quyết định của BCH CĐ Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam công nhận BCH CĐ thành viên Trung MM Bình Phú chỉ mang tính nội bộ và không có giá trị pháp lý, từ đó không cần thực hiện các thủ tục áp dụng cho cán bộ CĐ khi sa thải họ là trái quy định. "Từ cách hiểu chưa đúng ấy nên Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam và tòa án đã không coi ông Sơn là một cán bộ CĐ. Trong khi đó, các quy định xác định tư cách cán bộ CĐ thể hiện rõ trong Luật CĐ, Điều lệ CĐ và các văn bản có liên quan" - ông Thuận nhận xét.

Điều lệ CĐ Việt Nam quy định cán bộ CĐ có 2 dạng là cán bộ CĐ chuyên trách và không chuyên trách. Trong đó, cán bộ không chuyên trách là "người làm việc kiêm nhiệm, do đoàn viên tín nhiệm bầu vào các chức danh từ tổ phó CĐ trở lên và được cấp có thẩm quyền của CĐ công nhận hoặc chỉ định". Bên cạnh đó, căn cứ theo Hướng dẫn 238/HD-TLĐ của Tổng LĐLĐ Việt Nam thì cán bộ CĐ cũng bao gồm ủy viên BCH CĐ các cấp và tại mục 9 cũng quy định rõ về việc BCH CĐ cơ sở thành viên do BCH CĐ cơ sở quyết định công nhận. "Đối chiếu với các quy định trên, có thể khẳng định ông Sơn là cán bộ CĐ tại thời điểm bị sa thải. Quyết định công nhận ông Sơn là ủy viên BCH CĐ thành viên Trung tâm MM Bình Phú của BCH CĐ Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam là đúng Điều lệ CĐ Việt Nam. Việc công ty kỷ luật sa thải mà không thỏa thuận bằng văn bản với BCH CĐ Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam là trái luật" - ông Thuận bày tỏ.