Khi đại diện cho cháu là chị Đặng Thị Hồng Phượng khởi kiện doanh nghiệp (DN) ra tòa đòi quyền lợi, bà Nguyễn Thị Thêm đã cố gắng trang bị cho mình những kiến thức pháp luật lao động cơ bản nhất. Tuy nhiên, cận ngày xét xử, khi biết phía công ty có thuê luật sư hỗ trợ, bà Thêm rất lo lắng bởi bản thân chưa có kinh nghiệm tham gia tố tụng. Qua lời giới thiệu, bà Thêm quyết định tìm đến Trung tâm Tư vấn pháp luật (TVPL) LĐLĐ TP HCM nhờ hỗ trợ.
Có mặt khi người lao động cần
Trình bày trong đơn khởi kiện, chị Phượng cho biết đã ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn với công ty ở vị trí kế toán thành phẩm; địa điểm làm việc tại quận 6, TP HCM. Cuối tháng 6-2018, khi chuẩn bị trở lại làm việc sau nghỉ thai sản, chị Phượng nhận được quyết định điều chuyển đến làm kế toán kho tại chi nhánh ở huyện Bình Chánh với lý do công việc cũ đã có người thay thế.
Không đồng tình với quyết định trên, ngày 20-7-2018, sau khi hết thời gian nghỉ thai sản, chị Phượng vẫn đến địa điểm cũ làm việc thì bị ngăn không cho vào. Một tuần sau đó, công ty ra quyết định cho chị Phượng nghỉ việc mà không báo trước. Bức xúc, chị Phượng khởi kiện ra tòa, song vì có con nhỏ nên việc theo đuổi vụ kiện gặp nhiều khó khăn. Trong khoảng thời gian 8 tháng từ khi diễn ra phiên tòa sơ thẩm đến phúc thẩm, bà Thêm và ông Dương Văn Thuận (cán bộ Trung tâm TVPL LĐLĐ TP) đã thay chị Phượng tham gia tố tụng. Với những lập luận chắc chắn của cán bộ trung tâm, công ty phải bồi thường cho chị Phượng hơn 77 triệu đồng.
Sau vụ kiện trên, bà Thêm tiếp tục nhờ Trung tâm TVPL LĐLĐ TP đồng hành với vụ việc lao động của chính mình và cũng giành phần thắng. Bà Thêm là kế toán trưởng của Công ty TNHH G.M từ tháng 4-2013. Ngày 6-2-2018, công ty đột ngột ra quyết định điều chuyển bà sang làm kế toán kho với lý do không hoàn thành nhiệm vụ. Bốn ngày sau đó, công ty ra quyết định cho bà thôi việc mà không báo trước. T
ại phiên xử phúc thẩm diễn ra ngày 27-8, TAND TP HCM đã tuyên buộc công ty phải bồi thường cho bà Thêm gần 400 triệu đồng và nhận trở lại làm việc. Bà Thêm bày tỏ: "Kiến thức pháp luật hạn chế, lại không có chi phí để thuê luật sư nên người lao động (NLĐ) luôn yếu thế. Tôi từng học luật nhưng khi va chạm thực tế vẫn không đủ tự tin để đứng trước tòa. Do vậy, nếu không có sự hỗ trợ hiệu quả từ Trung tâm TVPL LĐLĐ TP thì có thể tôi sẽ không thể thắng kiện".
Ông Dương Văn Thuận trao đổi với bà Thêm trước khi diễn ra phiên tòa phúc thẩm tại TAND TP HCM
Khẳng định vai trò đại diện
Trên đây chỉ là 2 trong nhiều vụ kiện mà Trung tâm TVPL LĐLĐ TP đại diện cho NLĐ tại tòa. Số tiền trung tâm đòi lại cho NLĐ trong mỗi vụ kiện thấp nhất là vài chục triệu đồng, cao nhất lên đến hàng trăm triệu đồng.
Là người thường xuyên được Trung tâm TVPL LĐLĐ TP phân công trực tiếp tham gia bảo vệ quyền lợi NLĐ tại tòa, ông Dương Văn Thuận nhìn nhận do chưa am hiểu pháp luật nên phần lớn NLĐ gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình khởi kiện.
Thực tế, vấn đề NLĐ thường gặp nhất là không thể xác định phạm vi khởi kiện, điều này dẫn đến việc bỏ quên những quyền lợi chính đáng, trong khi lại yêu cầu các vấn đề thiếu căn cứ, khó được tòa chấp nhận. "Vai trò của cán bộ trung tâm là tư vấn, hướng dẫn NLĐ thực hiện đúng quy định của pháp luật. Trường hợp NLĐ có yêu cầu và xét thấy quyền lợi của họ bị vi phạm thì trung tâm sẽ tham gia hỗ trợ bảo vệ quyền lợi tại tòa" - ông Thuận chia sẻ. Các vụ kiện mà trung tâm tham gia đa phần giành thắng lợi ở cả 2 cấp tòa và NLĐ đòi được quyền lợi chính đáng. Tuy nhiên, không phải vụ kiện nào cũng suôn sẻ song đội ngũ cán bộ tư vấn luôn xác định phải kiên trì đeo bám, hỗ trợ hết mình cho NLĐ.
Đơn cử như vụ chị Nguyễn Vũ Thị Vân Thủy kiện Công ty Thương mại Vật liệu xây dựng F.C (quận 1, TP HCM) vì bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật. Tại phiên sơ thẩm, yêu cầu khởi kiện của NLĐ đã bị TAND quận 1 bác toàn bộ nhưng đến phiên phúc thẩm, công ty đã chấp nhận hòa giải và bồi thường cho chị Thủy 50 triệu đồng.
Ông Trần Văn Triều, Giám đốc Trung tâm TVPL LĐLĐ TP HCM, cho biết ngoài tư vấn pháp lý và đại diện, bảo vệ quyền lợi cho NLĐ tại tòa, trung tâm còn chủ động phối hợp với các DN phổ biến Bộ Luật Lao động, Luật Công đoàn (CĐ), BHXH… để nâng cao hiểu biết pháp luật cho người sử dụng lao động và NLĐ.
"Được cập nhật kiến thức pháp luật kịp thời, các bên trong quan hệ lao động tự điều chỉnh hành vi, từ đó hạn chế tranh chấp phát sinh không đáng có. Sắp tới, trung tâm cũng sẽ tăng cường hỗ trợ các CĐ cấp trên cơ sở khởi kiện DN nợ kinh phí CĐ, buộc họ thực hiện đúng nghĩa vụ nhằm chăm lo tốt hơn cho NLĐ" - ông Triều thông tin.
Hoạt động bảo vệ quyền lợi của NLĐ có hiệu quả của Trung tâm TVPL LĐLĐ TP đã giúp DN nhìn ra thiếu sót trong điều hành, quản lý, từ đó điều chỉnh hành vi nhằm hạn chế tranh chấp phát sinh. NLĐ cũng có thêm kiến thức, kinh nghiệm để bảo vệ quyền lợi bản thân trong trường hợp bị DN o ép” - bà Nguyễn Thị Thêm khẳng định.